دولت و جامعه در ایران؛ انقراض قاجار و استقرار پهلوی

مطالعات جدید درباره ی دولت، سیاست و جامعه ی ایران غالبا بر پایه ی نظریه هایی انجام گرفته است که برای مطالعه ی جامعه ی اروپایی پدید آمده اند و همین باعث ناکامی آن نظریه ها در تبیین برخی از پدیده ها و رویدادهای تاریخی و اجتماعی ایران شده است. دکتر همایون کاتوزیان با توجه به این واقعیت، نظریه ای جدید و متفاوت در این زمینه عرضه کرده است که تناوب پیوسته ی استبداد و هرج و مرج را ویژگی تاریخ سیاسی ایران می شمارد. در کتاب حاضر، این نظریه به طور تفصیلی و کامل و با تحلیل شواهد تطبیقی از تاریخ ایران و اروپا در زمینه ی چگونگی مالکیت، قانون، مشروعیت، عصیان، تحرک اجتماعی، و غیره عرضه شده است. سپس این نظریه، به عنوان الگوی جامعه شناسی تاریخی ایران، در مورد رویدادهای پایان قرن نوزدهم ایران به کار بسته می شود و شواهد فراوانی از رویدادهای این دوره نسبتا کوتاه در تایید آن دیدگاه به دست می آید. نظریه یاد شده نیز به نوبه ی خود در فهم و تحلیل وقایع و تحولات سیاسی و اجتماعی ایران در این دوره راهگشاست.