رویای چین

رمان «رویای چین» نوشته‌ی ما جی‌ین، نویسنده‌ی تبعیدی و منتقد سیاسی چینی، اثری است سیاه، دیستوپیایی و به‌شدت انتقادی که با زبان طنزی تلخ و تیز، به سراغ نظام سیاسی چین معاصر می‌رود. این کتاب، پاسخی صریح و طعنه‌آمیز به شعار «رویای چین» است؛ مفهومی که رئیس‌جمهور شی جین‌پینگ آن را به‌عنوان نماد احیای عظمت ملی چین تبلیغ می‌کند. اما در رمان، این «رویا» به شکلی واژگونه، تبدیل به کابوسی هولناک از پاک‌سازی حافظه، انکار تاریخ و کنترل روانی شهروندان می‌شود.
شخصیت محوری داستان، ما دائوده، یک مقام دولتی فاسد، متظاهر و غرق در امیال شخصی است که ریاست اداره‌ی «رویای چین» را برعهده دارد. مأموریت او، جایگزین کردن رویاهای فردی مردم با یک «رویای بزرگ ملی» است؛ رویایی که قرار است ملت را به وحدتی ساختگی و آینده‌ای درخشان برساند. دولت حتی پا را فراتر می‌گذارد و طرحی را پیش می‌برد که در آن، با کارگذاری میکروچیپ در مغز شهروندان، خاطرات دردناک گذشته حذف و به‌جایش توهمی از افتخار ملی کاشته شود. اما در میانه‌ی این پروژه‌ی عظیم ایدئولوژیک، خود ما دائوده گرفتار فروپاشی ذهنی می‌شود. ذهنش پر است از تصاویر دردناک گذشته: خاطرات سرکوب، شکنجه، انقلاب فرهنگی، و فجایع تاریخی‌ای که حکومت سال‌ها در تلاش برای پاک‌کردن آن‌هاست. کابوس‌های شبانه، فلاش‌بک‌های ناگهانی، و غرق‌شدن در گذشته‌ای تاریک، او را از درون متلاشی می‌کند و «رویای چین» را برای خودش به ویرانی بدل می‌سازد.
مضامین اصلی رمان شامل مواردی همچون سانسور، سرکوب حافظه‌ی تاریخی، حذف فردیت، فساد سیستماتیک، فروپاشی روانی انسان در دل نظم تمامیت‌خواه، و تلاشی نافرجام برای کنترل ذهن و خیال است. روایت داستان گاه به سمت سوررئالیسم می‌رود؛ جایی که خیال، کابوس و خاطره در ذهن متلاطم راوی به هم می‌آمیزند و واقعیت را به چیزی هذیانی و ناپایدار بدل می‌کنند. «رویای چین» تنها یک رمان نیست، بلکه نوعی بیانیه‌ی سیاسی نیز هست؛ بیانیه‌ای از زبان نویسنده‌ای که آثارش در چین ممنوع است و خود در تبعید زندگی می‌کند. او در این اثر تلاش دارد نشان دهد که پشت نمای ظاهری رشد اقتصادی و نظم اجتماعی چین امروز، سرکوبی خاموش و فراگیر از تاریخ، حافظه و فردیت انسانی در جریان است. این کتاب، خواننده را نه‌فقط با یک داستان، بلکه با آینه‌ای تیره از واقعیتی مواجه می‌کند که می‌کوشد خود را دروغین، شکوهمند و فراموش‌کارانه بازتعریف کند.